Σωτήρης Νικολακόπουλος
Αρθρο στο Περιοδικο “ΕΥΛΟΓΟΝ”
- Γενιά του ’70 : (1970 – 2000)
Βαγενάς Νάσος – Βαλτινός Θανάσης – Βαρβέρης Γιάννης – Γαλανάκη Ρέα – Γκανάς Μιχάλης-Δημουλά Κική – Δούκα Μάρω – Ελευθερίου Μάνος – Ζέη Άλκη – Θέμελης Νίκος – Καπώνης Πάνος – Ιάσων Ευαγγέλου-Κοντολέων Μάνος – Μαρκόπουλος Γιώργος – Μαυρουδής Κώστας – Ξανθούλης Γιάννης – Σαρή Ζωρζ-Τριανταφύλλου Σώτη – Φακίνου Ευγενία – Φωστιέρης Αντώνης….
Αναφέρεται στους λογοτέχνες που δρουν τη δεκαετία του 1970, μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από παγκόσμιες ανακατατάξεις. Χαρακτηριστικά τους είναι η αμφισβήτηση, η ειρωνεία και η κριτική που ασκούν στα κοινωνικά συστήματα και τις καθιερωμένες αξίες. Στα έργα τους διακρίνεται ο στοχασμός και η μελαγχολία. Οι ποιητές της γενιάς αυτής κατά την εφηβική τους ηλικία επηρεάστηκαν από την ψυχροπολεμική περίοδο (με μνήμες της εμφυλιακής και μετεμφυλιακής Ελλάδας) και το φόβο που αυτή γεννούσε (πυρηνικός όλεθρος), αλλά ταυτόχρονα και από τα νέα δεδομένα που εμφανίζονταν για την ανθρωπότητα (αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας, κατάκτηση του διαστήματος, επαναστάσεις και κινήσεις ανεξαρτησίας σε όλο τον κόσμο). Αν και από τις εμπειρίες της γενιάς είναι λάθος να περιθωριοποιήσουμε τη δικτατορία, παρατηρούμε ότι συγκριτικά κάποια ενισχυμένη τάση για αντίσταση και πνεύμα αγωνιστικότητας δεν κυριάρχησαν, όπως θα ήταν ίσως αναμενόμενο. Διαμορφωμένη ποιητικά κατά τη δεκαετία του 1960 (βράβευση Σεφέρη και νέα καλλιτεχνικά κινήματα του εξωτερικού) έφτασε σε μία μοναδική ποιητική μυθοποίηση και καλλιτεχνική ηρωολατρεία. Ως νέοι “ήρωες” κι ινδάλματα της τότε ποιητικής πρωτοπορίας αναδείχθηκαν ο Σολωμός και ο Καρυωτάκης. «Η μυθοποίηση του Σολωμού διέρχεται μέσα από τη βιωματική οικείωση και τη συγκινημένη προσέγγισή του ως απόκοσμου ανθρώπου, αιθεροβάμονος σχεδόν, έγκλειστου στην μοναξιά του, τραγικά διαψευσμένου από τη ζωή του, διαρκώς ανικανοποίητου από το έργο του, ψυχικά σπαραγμένου από τη θρυλούμενη αδυναμία να ολοκληρώσει τα ποιήματά του»(4). Από την άλλη, μπορούμε να κάνουμε λόγο για νεοκαρυωτακισμό, καθώς είναι «ο μοναδικός Έλληνας ποιητής του οποίου όχι τόσο το ποιητικό έργο όσο η μυθοποιημένη μορφή αποτέλεσε για τη γενιά του 1970 πόλο έλξης και σημείο ρητής αναφοράς
Οι ποιητές της δεκαετίας του ’70 αλλά και οι μετά από αυτούς δεν επηρεάστηκαν από τους μεταπολεμικούς ποιητές, γι’ αυτό ακολουθούν μια δική τους ποιητική πορεία. Μεγαλώνουν κατά την ψυχροπολεμική κυρίως περίοδο και σε μια εποχή οικονομικής ανάπτυξης, όπου ο καταναλωτισμός αρχίζει ως φαινόμενο να κάνει την εμφάνισή του στην ελληνική κοινωνία. Επιπρόσθετα, η περίοδος της δικτατορίας (1967-1974), η τραγωδία της Κύπρου (1974) με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα επηρεάζουν την γραφή τους, η οποία διακρίνεται για την επαναστατικότητά της και την αντίθεσή της σε κάθε μορφής κατεστημένο. Η εριστικότητα του ύφους, που εκφράστηκε με τον σαρκασμό, την ειρωνεία και τη ρεαλιστική γλώσσα, είχε ως στόχο την αμφισβήτηση κάθε κατεστημένης αξίας, γι’ αυτό και οι ποιητές της περιόδου αυτής ονομάστηκαν και ποιητές της αμφισβήτησης. Αναφέρουμε ενδεικτικά τους ποιητές: Νάσο Βαγενά, Γιάννη Βαρβέρη, Μιχάλη Γκανά, Τζένη Μαστοράκη, Μαρία Λαϊνά, Αντώνη Φωστιέρη, Κώστα Παπαγεωργίου. Κάποιοι επηρεάζονται από τις πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις της εποχής και εκφράζουν κοινωνικές προβληματισμούς στα έργα τους (Δημ. Χατζής, Κώστας Κοτζιάς, Ανδρέας Φραγκιάς, Στρατής Τσίρκας, Σπύρος Πλασκοβίτης, κ.ά.), ενώ μερικοί άλλοι θα αποφύγουν τη ζοφερή πραγματικότητα αναζητώντας καταφύγιο στη λυρική πεζογραφία του κλειστού χώρου. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν κυρίως γυναίκες πεζογράφοι, όπως η Μαργαρίτα Λυμπεράκη, η Μιμίκα Κρανάκη, η Τατιάνα Γκρίτση – Μιλλιέξ κ.ά. Η παράδοση του εσωτερικού μονολόγου, που δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, συνεχίζεται και στη μεταπολεμική περίοδο με κυριότερο εκπρόσωπο τον Νίκο Μπακόλα. Την ίδια περίοδο μια αντίρροπη κίνηση εμφανίζεται μέσα από το περιοδικό Διαγώνιος (1974-1983) της Θεσσαλονίκης, με κύριους εκπροσώπους τον Γιώργο Ιωάννου, Νίκο Καχτίτση, Τόλη Καζαντζή κ.ά., η οποία συνδυάζει τα νεωτερικά στοιχεία με τα παραδοσιακά. Παράλληλα, μερικοί από τους μεταπολεμικούς πεζογράφους καταφεύγουν στη φαντασία για να απεικονίσουν εφιαλτικούς κόσμους, χρησιμοποιώντας τολμηρούς εκφραστικούς τρόπους (Τάκης Κουφόπουλος, Γιώργος Χειμωνάς κ.ά.).Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα εμφανίζονται νέες αναζητήσεις. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες είναι εκείνη, που τοποθετώντας την πλοκή σε περιοχές που άλλοτε υπήρξε έντονη ελληνική παρουσία (Μ. Ασία, Αίγυπτος κ.ά.), επιδιώκει να ορίσει το ελληνικό μέσα από την αλληλεπίδραση με το αλλοεθνές και αλλόθρησκο. Το αποτέλεσμα είναι ένα νέου τύπου μυθιστόρημα, με κύριους εκπροσώπους τους Νίκο Θέμελη, Ρέα Γαλανάκη, Μάρω Δούκα, Αλέξη Πανσέληνο κ.ά. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 η δραματουργία διαφοροποιείται αισθητά, ακολουθώντας τους γενικότερους προσανατολισμούς του σύγχρονου θεάτρου. Οι συγγραφείς τώρα στρέφονται στον αρχαίο ελληνικό μύθο και στα κλασικά κείμενα και δημιουργούν συνθέσεις «διακειμενικού» χαρακτήρα, με τις οποίες συνενώνουν τις παραδοσιακές αξίες του θεατρικού μύθου με τις σύγχρονες απαιτήσεις του κοινού. Αυτές οι συνθέσεις αποτελούν τον «μεταμοντερνισμό» στην Ελλάδα και έχουν ως κύριους εκπροσώπους τους Ι. Καμπανέλλη, Α. Στάικο, Β. Ζιώγα κ.ά. Σημαντική είναι η επιρροή και του Καβάφη. Ίσως η γενιά του ’70 να είναι η πρώτη που επηρεάστηκε τόσο πολύ από τον Αλεξανδρινό (επιρροές που επιβιώνουν μέχρι σήμερα) καθώς του επιφύλαξε μια ιδιαίτερη θέση στο έργο της. «Πρόκειται για μια ιδιαίτερη ποιητική συνομιλία, πνευματική και αισθητική, που αφορμάται από το ενδιαφέρον των νέων ποιητών για τον Αλεξανδρινό ποιητή και την έλξη που ασκεί επάνω τους ως άνθρωπος και ως δημιουργός και πραγματώνεται με τους όρους της νέας ποίησης που γεννιέται. Αναπτύσσεται στη βάση της κοινής αποδοχής για το δικαίωμα του ποιητή να αμφισβητεί καθορισμένα αισθητικά πρότυπα και να δημιουργεί σύμφωνα με τις επιταγές της εποχής του». Αξιοποιούν το μύθο και την Ιστορία ως σύμβολα ή βιώματα για την έκφραση της κοινής μοίρας.
Τα βιωμένα αδιέξοδα του Καβάφη, η απογοήτευση και η απομόνωσή του βρίσκουν ισχυρή ανταπόκριση σε μια περίοδο ανατροπών κι αστυφιλίας. Παράλληλα, ο καβαφικός αντικομφορμισμός, η γλωσσική του ιδιοτυπία και η μοναξιά του λειτουργούν καταλυτικά στην ποιητική έκφραση της δεκαετίας του ’70. Έντονες είναι οι επιρροές και από τον Εμπειρίκο σε πολλούς ποιητές. Οι δημιουργοί ωθούν την εμπειρική παράδοση στο πλαίσιο των υπαρξιακών αναζητήσεών τους. Έμφαση δίνεται στην εικονοπλασία. Πράγματι, η γενιά ολόκληρη δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εικόνα, για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση εικαστικής έκφρασης. Βέβαια, έχει προηγηθεί ο Σαχτούρης, ωστόσο η σαχτουρική ποιητική δε χαρακτηρίζεται από την έκταση της μυστικής διάθεσης Η γενιά του ’70 είναι μια γλωσσοκεντρική γενιά. Προσπαθεί, και το καταφέρνει αρκετά, να συντάξει έναν νέο γλωσσικό ποιητικό κώδικα με στόχο να ορίσει τον εαυτό της και να διαφοροποιηθεί από τις δυο προηγούμενες μεταπολεμικές γενιές, οι οποίες είχαν εστιάσει κυρίως στο περιεχόμενο υπό το βάρος των ιδεολογικών πιέσεων και της πιεστικής ανάγκης να εκφράσουν με καθαρότητα το πολιτικό τους όραμα. Κατ’ αρχάς, παρά την γλωσσοκεντρικό χαρακτήρα της ποίησής της, η γενιά του ’70 αμφισβητεί την δυνατότητα της γλώσσας να μεταφέρει την δυναμική της ποίησής της και την επιθυμία της να τοποθετηθεί απέναντι στον νέο κόσμο που ανατέλλει. Παραθέτω ένα ποίημα του Βασίλη Στεριάδη όπου με υπονομευμένη αυτοαναφορικότητα τίθεται το θέμα της αδυναμίας της γλώσσας.
Μια αυθαίρετη επιλογή καταξιωμένων από την άλλη ποιητών της γενιάς του 70 είναι
Βασίλης Στεριαδης:
Αλέξης Τραϊανός:
Αργυρής Χιόνης:
Λευτέρης Πούλιος:
Γιάννης Βαρβερης
Γιάννης Πατιλης:
Νατάσα Χατζιδάκι
Είναι βέβαια προφανές πως σημαντικοί ποιητές στους οποίους δεν μπορώ να μην αναφερθώ είναι
Ο Γιάννης Κοντός,
ο Γιώργος Χρονάς,
ο Γιώργος Μαρκόπουλος,
ο Μιχάλης Γκανάς,
ο Κώστας Μαυρουδής,
ο Θανάσης Νιάρχος,
Η Τζένη Μαστοράκη,
ο Γιάννης Υφαντής είναι μερικοί από αυτούς.
Η γενιά του ’70 είναι ακόμα σήμερα στο προσκήνιο με πολλούς τρόπους. Βγάζει ποιητικές συλλογές, γράφει πεζογραφία, παίρνει βραβεία, κάνει κριτική, μεταφράζει, αρθρογραφεί, βγάζει έντυπα.
Κυριότεροι πεζογράφοι της εποχής της γενιάς του 70 είναι οι
Φίλιππος Δρακονταειδής
Δημήτρης Νόλλας
Νίκος Θέμελης
Ρέα Γαλανάκη
Άλκη Ζέη
Μάρω Δούκα
Ευγενία Φακίνου
Σώτη Τριανταφύλλου
Μάνος Κοντολέων
Κώστας Μουρσελάς
Οι ποιητές και πεζογραφοι που ακολούθησαν δύσκολα ομαδοποιούνται. Αν εξαιρέσουμε την ομάδα που ακολούθησε, κι ονομάστηκε «γενιά του ιδιωτικού οράματος», δύσκολα μπορούμε να ανιχνεύσουμε κοινά χαρακτηριστικά στους ποιητές που ακολούθησαν. Μάλλον περισσότερα είναι αυτά που τους χωρίζουν από αυτά που τους ενώνουν. Ίσως να μην υπήρξε ξανά εποχή που να γεννά την ανάγκη για κοινούς καλλιτεχνικούς τόπους και στόχους. Η ύπαρξη ωστόσο κοινού προσανατολισμού κι αφετηρίας, παρά τους κινδύνους που περιέχει, φέρει και την ενθουσιώδη επαναστατικότητα και επιθυμία για ρήξεις και τομές, που μόνο η μαζικότητα μπορεί να πετύχει ακόμη κι αν αφορά την τέχνη. Ωστόσο, παρά την κοινή, χαρακτηριστική αρχή, η γενιά του ’70, κυρίως μετά την δεκαετία του ’80, έχασε τον χαρακτήρα της και ο κάθε ποιητής ακολούθησε τον δικό του προσωπικό δρόμο, με μικρότερη ή μεγαλύτερη επιτυχία. Μάλιστα, μετά τον αρχικό οίστρο και την καλλιτεχνική ευφορία, οι ποιητές της γενιάς του ’70 έγιναν πιο εκλεκτικοί και ολιγογράφοι, ακολουθώντας πιο σύνθετο και πολύπλοκο ποιητικό λόγο. Άλλωστε η απογοήτευση που ακολούθησε την έξαρση της απελευθέρωσης του ’60, η ματαίωση και η αίσθηση πως επρόκειτο για ένα διάλειμμα και πως αυτό που ακολούθησε ήταν ίσως η πιο σκληρή πλευρά του καπιταλισμού, δεν μπορούσε παρά να αγγίξει και τους καλλιτέχνες- εκφραστές αυτής της έκρηξης. Πολλοί από τους ποιητές της γενιάς του ’70 πέθαναν πρόωρα. Ο Νίκος Λαδάς και ο Αλέξης Τραϊανός αυτοκτόνησαν. Οι Στέφανος Μπεκατώρος, Τάκης Παυλοστάθης, Χρήστος Μπράβος, Δημήτρης Ποταμίτης, Βασίλης Στεριάδης, Γιάννης Βαρβέρης, Αργύρης Χιόνης πέθαναν πρόωρα. Ο Θάνατος ωστόσο δεν αφορά την ποίηση, μιας κι ένα μόνο καλό ποίημα αρκεί να δικαιώσει ακόμη και την πλέον σύντομη ζωή. Πρέπει να πούμε πως η γενιά του ’70 εμφανίστηκε στον χώρο της ποίησης με κάποια αλαζονεία και αυθάδεια κυρίως στα μέσα που μετέρχεται. Με στοιχεία υπερρεαλισμού, καταιγιστικό λόγο, αφοπλιστική αισθητική αθωότητα, δεν μπόρεσε να στηρίξει επαναστατικά περιεχόμενα, παρ’ όλη την επαναστατική γλώσσα που χρησιμοποίησε. Οι κραυγές της είχαν το μεγαλείο και την οργή της νιότης, παράλληλα όμως περιέκλειαν και την άγνοιά της. Η έντονη οξύτητα, η μεταφορικότητα της γλώσσας, η προκλητική εμμονή σε ό,τι εθεωρείτο αισθητικά απαγορευμένο μέχρι τότε, όπως οι κακόηχες, και συχνά κακόγουστες εκφράσεις, φέρνουν συχνά τους ποιητές σε αδιέξοδα μιας και αδυνατούν να υποστηρίξουν σε διάρκεια χρόνου μια μορφή που από μόνη της αποδεικνύεται στην πορεία εξαιρετικά αδύναμη. Ωστόσο, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η γενιά του ’70 έβγαλε από την εσωστρέφεια την ελληνική ποίηση. Οι δυο προηγούμενες μεταπολεμικές γενιές περιστρέφονταν γύρω από τα τραύματα της ελληνικής κοινωνίας, μέσα και μετά από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο. Σπανίως ποιητές αυτής της περιόδου συνομίλησαν και επηρεάστηκαν από ομοτέχνους τους του εξωτερικού. Αντίθετα η γενιά του ’70 δεν φοβήθηκε να συνομιλήσει με μπητ, ποπ και ροκ καλλιτέχνες, να ενστερνιστεί τα ελευθεριακά κινήματα όπως τον φεμινισμό και την ψυχεδέλεια, να αποβάλει την υποτίμηση και τον φόβο των προηγούμενων ποιητικών γενεών για το σώμα και τις λειτουργίες του. Επίσης η γενιά του ’70 συνομίλησε και με έλληνες ποιητές, με τους ελληνικούς μύθους, χρησιμοποίησε σε βάθος την ελληνική γλώσσα, μπορούμε να πούμε μάλιστα πως τη ζωντάνεψε χρησιμοποιώντας την δημιουργικά. Η αυτοσχεδιαστική δύναμη της γενιάς του ’70 μάλλον έχει από καιρό φτάσει στο τέλος της. Ακόμη ωστόσο οι ποιητές της που είναι ενεργοί διατηρούν τη νοσταλγία μιας νιότης άφρονος η οποία μπορεί να οδηγήσει με την τόλμη της σε ώριμη ποιητική δημιουργία που να διεκδικεί ακόμα το ξάφνιασμα και την πρόκληση Πολλοί από τους ποιητές και τους πεζογράφους της περιόδου αυτής ασχολήθηκαν με την κριτική ή με το δοκίμιο, χωρίς ωστόσο να καλλιεργήσει κανείς το είδος αποκλειστικά. Σημαντικός κριτικός υπήρξε ο Γεώργιος Θέμελης που με σειρά δοκιμίων ασχολήθηκε με παλαιότερους και νεότερους λογοτέχνες, ενώ ο Ζήσιμος Λορεντζάτος καλλιέργησε κυρίως το δοκίμιο, προβάλλοντας ιδέες αρκετά πρωτότυπες. Ξεχωριστή είναι η περίπτωση του παιδαγωγού και φιλοσόφου Ευάγγελου Παπανούτσου που ασχολήθηκε επισταμένως με το γλωσσικό και λογοτεχνικό δοκίμιο. Ο οποίος στέκετε στο μεταίχμιο των τάσεων Σημαντική επίσης υπήρξε η συνεισφορά στη λογοτεχνική κριτική των πανεπιστημιακών
Γ. Π. Σαββίδη,
Απόστολου Σαχίνη,
Κώστα Στεριόπουλου,
Δημήτρη Μαρωνίτη,
Γιώργου Βελουδή,
Μιχάλη Μερακλή,
Παναγιώτη Μουλλά,
Αλέξανδρου Αργυρίου,
Ερατοσθένη Καψωμένου κ.ά.,
Αξιοσημείωτη είναι και η προσφορά στη λογοτεχνική κριτική των περιοδικών της εποχής. Δίπλα στην παλαιότερη Εστία, βρίσκονται οι Εποχές, Επιθεώρηση Τέχνης, Διαγώνιος, Διαβάζω, Λέξη κ.ά. που μέσα από τις στήλες τους παρουσιάστηκαν και παρουσιάζονται αξιόλογες απόψεις και πρωτοποριακές ιδέες.
Πηγές
- Robert Beaton, Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία, Νεφέλη, Αθήνα 1996
- Μιχάλης Μερακλής, Η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία (1945-1970).Ι. Ποίηση, Εκδόσεις Κωνσταντινίδη
- Αλέξανδρος Αργυρίου, Η μεταπολεμική πεζογραφία: Από τον πόλεμο του ’40 ώς τη δικτατορία του ’67 (εισαγωγή), Εκδόσεις Σοκόλης, Αθήνα 1988-90
- Συλλογικό, Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2007
- Πάνος Καπώνης, «Η ποιητική ομάδα του ’70», Πρόσωπα στην ομίχλη, Απόπειρα, Αθήνα 2012
ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2000 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ – ΓΕΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Η ΓΕΝΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ –
Η Σύγχρoνοι η Γενιά του 2000 έως Σήμερα ( Ενδεικτικά) Η επιλογή έγινε από μέλη των Λογοτεχνικών συλλόγων Ε.Ε.Λ. (Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών) και Π.Ε.Λ (Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών).
Μέλη που έχουν έκδοση τουλάχιστον 5 βιβλία μετά το 2000 έως σήμερα ……………………..
Μελιτας Χάρης – Μαρινακης Γεώργιος -Νικολακόπουλος Σωτήρης – Κώστας Καρούσος – Ντίνα Δούκα – Κων/νος Καπελούζος -Γιάννης Παπαοικονομου – Δημητρης Καραμβαλης – Χρήστος Κοντοβουνησιος – Νελη Λαγάκου – Γιάννης Παπαοικονομου – Θεοχάρης Παπαδόπουλος– Βίβιαν Αυγέρη – Πόπη Σπιτα – Μπούρας Κωνσταντίνος – Παύλος Ναθαναήλ ……………………
Είναι η γενιά των iphones, των tablets και του internet, των greeklish και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, των κοινωνικών δικτύων, του facebook και των blogs, είναι η γενιά των fast food, του freddo espresso και της ταχύτητας, των τηλεπαιχνιδιών, των realities, των χαβαλέ σήριαλ και των εκπομπών μαγειρικής, των παράφωνων επίδοξων σταρ, είναι η γενιά των ΜΜΕ και των club, των πανελληνίων εξετάσεων για να γίνουν «κάτι», της επαγγελματικής αγωνίας, είναι η γενιά της μετανάστευσης, της ξηρασίας, εινα η ποιητική γενιά κάποιων που άρχισαν αργά!. Ωστόσο, αμέσως μετά το 2004 αναδύεται μια νέα καλλιτεχνική-και ποιητική- γενιά. Χαρακτηριστικό των νέων ασχέτου ηλικίας Η κοινή συνισταμένη τους είναι οι κοινωνικές αναφορές. Η ύφεση (που εμφανίζεται μετά το 2004), οι υπαρξιακές αγωνίες (στο υπερκαταναλωτικό περιβάλλον μετά το 1990), η αξιακή κρίση είναι τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της νέας λογοτεχνικής γενιάς. Ωστόσο, σήμερα βλέπουμε τους ποιητές να μετέχουν στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα. Έχοντας βήμα έκφρασης σε εναλλακτικά μέσα επικοινωνίας, τοποθετούνται πολιτικά, συμμετέχουν σε κινήματα (κοινωνικά, περιβαλλοντικά, πολιτιστικά, δυναμικά και μη). Οι κοινωνικές αναφορές (που εντείνονται όσο η οικονομική κρίση βαθαίνει) συνδυάζονται με την αναζήτηση σε νέες φόρμες. Ο στίχος απλοποιείται, γίνεται πιο άμεσος, πιο ευθύς. Με την υποστήριξη της προφορικότητάς του μήνυμα εκφράζεται πιο δυναμικά. Ταυτόχρονα, οι ποιητές της γενιάς της κρίσης προσπαθούν να επικοινωνήσουν με την ποιητική παράδοση. Μεταχειρίζονται σύμβολα, μορφές και στυλ του παρελθόντος προσδίδοντας μία δημιουργική πνοή. Εικονοπλασία και σουρεαλιστικά στοιχεία συνδυάζονται με επιρροές από όλη τη νεωτερική ποίηση (Σολωμό, Κάλβο, Παλαμά, Καβάφη και Καρυωτάκη, Ελύτη, Σεφέρη, Λειβαδίτη και Σαχτούρη και άλλους πολλούς) πάντα στη βάση των κοινωνικών αναζητήσεων Και σε όλο αυτό το αλαλούμ ένα από τα πιο παρήγορα μηνύματα στη χώρα μας για την πνευματική μας κατάσταση είναι ότι εξακολουθεί να γράφεται ποίηση· ποίηση από γνωστούς ποιητές ζώντες άλλων εποχών και· ποίηση από άγνωστους ευρύτερα νέους ανθρώπους, ποίηση ως διέξοδος έκφρασης, ποίηση ως κραυγή διαμαρτυρίας, ποίηση ως καταγγελία, ποίηση ως αναζήτηση της χαμένης μας ευαισθησίας· ποίηση….. Υπάρχουν και μερικοί που γράφουν όχι για να εκφραστούν αλλά μόνο για να προβληθούν, αλλά ποιον πειράζουν και ποιος δικαιούται να τους κρίνει αυστηρά σε καιρούς τέτοιας ψυχοφθόρου τηλεοπτικής αντιπνευματικότητας; Πάνω από 500, νέοι άνθρωποι γράφουν χωρίς και να δημοσιεύουν ποίηση και έχουν λάβει μέρος στους διαγωνισμούς των λογοτεχνικών συλλόγων που προανέφερα που με κατάλληλη ενθάρρυνση μπορεί να πλουτίσει σημαντικά το δυναμικό των ανθρώπων που γράφουν ποίηση στην Ελλάδα. Ο ραδιοφωνικός σταθμός Μελωδία προάγει και υποστηρίζει νέους ποιητές και όχι μόνο. Αυτό που χαρακτηρίζει όλους τους στίχους της ποίησης τού «Μελωδία» είναι η λεπτή ευαισθησία, η ικανότητα πολλών νέων ποιητών να συλλαμβάνουν την ουσία των πραγμάτων και να πετυχαίνουν αυτό που έλεγε ο Ελύτης, να δίνουν διάρκεια στη στιγμή, έκταση στο εφήμερο και αξία στο ταπεινό αλλά ουσιώδες που διαφεύγει την προσοχή των πολλών στην τύρβη της καθημερινότητας. Τα θέματα των νέων αυτών ποιητών στρέφονται γύρω από τη ζωή και τον έρωτα, την περιπλάνηση και την αναζήτηση, τις ανθρώπινες σχέσεις, τις πίκρες, τη μοναξιά, την οικονομική κρίση που μαστίζει την εποχή καθώς και τις χαμένες αξίες στη ζωή μας. Η φωνή τους φρέσκια, το ποιητικό ύφος προσωπικό αλλά ποτισμένο τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης και διακειμενικές επιδράσεις από όλους τους Έλληνες μεγάλους ποιητές. Ειδικότερα η γλώσσα τους ζωντανή, εκφραστική, ρυθμική, πλούσια σε μεταφορές και εικόνες σε τολμηρούς νεολογισμούς επικοινωνεί άμεσα με τον αναγνώστη, τον συνεπαίρνει, τον συγκινεί. Καλοκαίρι τού 2017, είναι ότι «εκατοντάδες νέοι άνθρωποι στην Ελλάδα γράφουν ποίηση». Και καλή ποίηση. Είναι αυτοί που έλαβαν μέρος σε ποιητικούς διαγωνισμούς των Λογοτεχνικών συλλόγων Ε.Ε.Λ. και Π.Ε.Λ. Σε μια εποχή που κυριαρχεί η εικόνα και η συνθηματολογία, η ποίηση είναι η μόνη τέχνη που δύναται να αντιτάξει το γνήσιο λόγο. Η λέξη ως το μόνο όπλο της είναι ο άλλος τρόπος να δούμε τον κόσμο. Και η γενιά της κρίσης με νέες μορφές και με τάσεις αμφισβήτησης αναδεικνύει την κοινωνική ένταση της κρίσης, φέρνει στο προσκήνιο την καταρρέουσα κοινωνία και συχνά την αγανάκτηση και την οργή των νέων καλλιτεχνών. Χωρίς δημόσιες σχέσεις, πολιτικοποιημένη (συχνότατα όχι κομματικοποιημένη), χορτάτη από μόρφωση, και μελοποιήσεις, χωρίς την ανάγκη βραβεύσεων, βρίσκει τη θέση της μέσα στην κοινωνία. Αντιπαλεύει, τον -ψευδότιτλο τεχνοκρατικό- ορθολογισμό με την ευαισθησία ανθρώπων που (συμ)βιώνουν το κοινωνικό δράμα. Είναι οι αντιήρωες σε απάντηση του τεχνοκράτη-ήρωα, του οικονομολόγου-ηγέτη/πρωταγωνιστή. Η γενιά της κρίσης είναι το δεκανίκι του Ανθρώπου που παλεύει να σταθεί όρθιος.
Γιατί τελικά, σε χαλεπούς καιρούς οι ποιητές είναι αναγκαίοι Όπως μας λέει πολύ σωστά ο Δήμος Χλωπσιουδης
Αξιοσημείωτη είναι και η προσφορά στη λογοτεχνική κριτική των περιοδικών της εποχής. Δίπλα στα παλαιότερα βρίσκονται, 69 περιοδικά που εκδίδονται είτε εβδομαδιαία, είτε μηνιαία, τριμηνιαία ακόμα και ετήσια. Μερικά από αυτά είναι, Αιολικά γράμματα του Γ. Βαλέτα, Ευθύνη, Η Δεξαμενή, Η Λέξη των Α.Φωστερη και Θ.Νιαρχου, Η Παρέμβαση, Θέματα Λογοτεχνίας, Το Κ του Α. Ζηρα, Κουκούτσι, Μανδραγόρας, Νέα Αριάδνη, Νέα Εστία, Νέα πορεία, Νέα Σκέψη, Νέο Επίπεδο του Γ. Στεφανάκη, Οδός Πανός του Γ. Χρονά, Πανδώρα, Παρουσία, Ποιητική του Χ.Βλαβιανου, Εύλογο του Σ.. Νικολακόπουλου κλπ κλπ.
Επίσης δεν παραβλέπουμε τα 74 διαδικτυακά περιοδικά και άλλα πολλά.
Πηγέw
– TVXS Διαδικτυακή Σελίδα άρθρο του Δ. Χλωπσιουδη
– Ομιλία στην Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών του ΣΙΝ
–Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
-Λογοτεχνικό περιοδικό ΕΥΛΟΓΟΝ Τεύχος 7
ΈΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ 1750 – Σήμερα
Α. Πρόδρομοι:
Βελεστινλής Ρήγας – Βηλαράς Ιωάννης – Χριστόπουλος Αθανάσιος)
Β. Επτανησιακή Σχολή: ( Τέλος 18ου – Τέλος 19ου αιώνα)
Βαλαωρίτης Αριστοτέλης – Κάλβος Ανδρέας – Λασκαράτος Ανδρέας – Μαβίλης Λορέντζος
Μαρκοράς Γεράσιμος – Πολυλάς Ιάκωβος – Σολωμός Διονύσιος – Τυπάλδος Ιούλιος
Γ. Α’ Αθηναϊκή Σχολή, Φαναριώτες – Ρομαντική Σχολή: ( 1830 – 1880)
Βασιλειάδης Σπυρίδων – Βικέλας Δημήτριος – Ζαλοκώστας Γεώργιος – Παπαρρηγόπουλος Δημήτριος
Παράσχος Αχιλλέας – Ραγκαβής Αλέξανδρος – Ροΐδης Εμμανουήλ – Σούτσος Αλεξ. – Σούτσος Παναγ.
Δ. Νέα Αθηναϊκή Σχολή – Γενιά του ’80: ( 1880 – 1922)
Άννινος Χαράλαμπος – Βιζυηνός Γεώργιος – Βλαχογιάννης Ιωάννης – Βουτυράς Δημοσθένης- Γρυπάρης Ιωάννης – Δέλτα Πηνελόπη – Δροσίνης Γεώργιος – Εφταλιώτης Αργύρης – Θεοτόκης Κωνστ. – Καμπούρογλου Δημήτριος – Καρκαβίτσας Ανδρέας – Κονδυλάκης Ιωάννης – Κρυστάλλης Κώστας – Μαλακάσης Μιλτιάδης – Μελάς Σπύρος – Νιρβάνας Παύλος – Ξενόπουλος Γρηγόριος – Παλαμάς Κωστής- Πάλλης Αλέξανδρος – Παπαδιαμάντης Αλέξανδρος – Παπαντωνίου Ζαχαρίας – Πολέμης Ιωάννης – Πολίτης Νικόλαος – Πορφύρας Λάμπρος – Προβελέγγιος Αριστομένης – Στρατήγης Γεώργιος Σουρής Γεώργιος – Χατζόπουλος Κωνσταντίνος – Χρηστομάνος Κωνσταντίνος – Ψυχάρης Γιάννης
Ε. Ανένταχτοι:
Καβάφης Κωνσταντίνος – Καζαντζάκης Νίκος – Βάρναλης Κώστας – Σικελιανός Άγγελος
ΣΤ. Γενιά του Μεσοπολέμου: ( 1910 – 1930)
Άγρας Τέλλος – Καρυωτάκης Κώστας – Κοτζιούλας Γιώργος – Λαπαθιώτης Ναπολέων – Ουράνης Κώστας – Παπανικολάου Μήτσος – Πολυδούρη Μαρία – Φιλύρας Ρώμος
Ζ. Γενιά του ’30:
Βαλαωρίτης Νάνος – Βενέζης Ηλίας – Βρεττάκος Νικηφόρος – Γκάτσος Νίκος – Δούκας Στρατής – Εγγονόπουλος Νίκος – Ελύτης Οδυσσέας – Εμπειρίκος Ανδρέας – Θεοτοκάς Γιώργος – Καββαδίας Νίκος – Καραγάτσης Μιχάλης – Κόντογλου Φώτης – Λουντέμης Μενέλαος – Μελισσάνθη – Μυριβήλης Στρατής -Μυρτιώτισσα – Ξεφλούδας Στέλιος – Παναγιωτόπουλος Ι. Μ. – Παπατσώνης Τάκης – Πεντζίκης Νίκος – Πολίτης Κοσμάς – Πρεβελάκης Παντελής – Ράντος Νικήτας – Ρίτσος Γιάννης – Σαραντάρης Γιώργος – Σεφέρης Γιώργος – Σκαρίμπας Γιάννης – Σωτηρίου Διδώ – Τερζάκης Άγγελος
Η. Μεταπολεμική Γενιά: ( 1944 – 1974)
Αλαβέρας Τηλέμαχος – Αλεξίου Έλλη – Αναγνωστάκης Μανώλης – Αποστολίδης Ρένος – Βακαλό Ελένη-Βαρβιτσιώτης Τάκης – Βασιλικός Βασίλης – Γονατάς Επαμεινώνδας – Δάλλας Γιάννης – Δικταίος Άρης – Ιωάννου Γιώργος – Καρούζος Νίκος – Κάρτερ Γιώργος – Κοτζιάς Αλέξανδρος – Κουμανταρέας Μένης-Κύρου Κλείτος – Λειβαδίτης Τάσος –-Νάκου Λιλίκα – Παπαδίτσας Δημήτρης –Πατρίκιος Τίτος -Πλασκοβίτης Σπύρος – Σαμαράκης Αντώνης – Σαχτούρης Μίλτος – Σινόπουλος Τάκης – Ταχτσής Κώστας-Τσίρκας Στρατής – Χάκκας Μάριος –Χατζής Δημήτρης
Θ. Γενιά του ’70: (1970 – 2000)
Βαγενάς Νάσος – Βαλτινός Θανάσης – Βαρβέρης Γιάννης – Γαλανάκη Ρέα – Γκανάς Μιχάλης-Δημουλά Κική – Δούκα Μάρω – Ελευθερίου Μάνος – Ζέη Άλκη – Θέμελης Νίκος – Καπώνης Πάνος – Ιάσων Ευαγγέλου -Κοντολέων Μάνος – Μαρκόπουλος Γιώργος – Μαυρουδής Κώστας – Ξανθούλης Γιάννης – Σαρή Ζωρζ-Τριανταφύλλου Σώτη – Φακίνου Ευγενία – Φωστιέρης Αντώνης
Η Σύγχρονοι η Γενιά του 2000 έως Σήμερα ( Ενδεικτικά)
Μελιτας Χάρης – Μαρινακης Γεώργιος – Νικολακόπουλος Σωτήρης – Κώστας Καρούσος – Ηλίας Παπακωνσταντίνου – Ντίνα Δούκα – Κων/νος Καπελούζος – Γιάννης Παπαοικονομου – Δ. Καραμβαλης – Χρήστος Κοντοβουνησιος – Νελη Λαγάκου – Γιάννης Παπαοικονομου – Θεοχ. Παπαδόπουλος – Μπούρας Κωνσταντίνος – Παύλος Ναθαναήλ ………………